Czym jest holter ciśnieniowy?
Holter ciśnieniowy to badanie, którego pełna nazwa to “ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego” (ABPM). Jednak to drugie określenie jest rzadko wykorzystywane poza literaturą medyczną i wytycznymi towarzystw naukowych. Na co dzień nazywa się je po prostu „holterem ciśnieniowym” lub “holterem RR” od nazwiska włoskiego lekarza Scipione Riva-Rocciego - wynalazcy aparatu do mierzenia ciśnienia.
Jest to badanie wykonywane za pomocą urządzenia umożliwiającego automatyczny pomiar ciśnienia tętniczego w określonych odstępach czasu. Zazwyczaj mierzy ono ciśnienie co 15 do 30 minut w ciągu dnia i co 30 do 60 minut podczas snu. Zakłada się je na okres od 24 do 48 godzin. W tym czasie dokonuje ono wielokrotnych pomiarów ciśnienia, wartości są zapisywane w pamięci urządzenia, a komputer oblicza średnie ciśnienie dobowe, dzienne oraz nocne. Może on również określić procent pomiarów ciśnienia krwi przekraczający górną granicę normy i inne przydatne parametry.
Badanie za pomocą holtera ciśnieniowego pozwala określić jak normalne codzienne czynności wpływają na ciśnienie tętnicze. Dlatego w trakcie badania warto prowadzić dziennik, aby zanotować w nim, jakie czynności były wykonywane w danym czasie. Na przykład może być to moment wstania z łóżka, spożywania posiłków, przyjmowania leków, aktywności fizycznej czy położenia się do snu. Dziennik należy przekazać go lekarzowi, aby mógł prawidłowo zinterpretować wyniki badania.
Co może wykryć holter ciśnieniowy?
Holter ciśnieniowy zapewnia zdecydowanie większą liczbę pomiarów niż można uzyskać podczas typowej wizyty w gabinecie lekarskim czy mierząc ciśnienie samodzielnie, co pozwala na dokładniejszą ocenę dobowych wahań ciśnienia, a także dostarcza informacji o jego zmianach podczas snu.
Lekarze korzystają z tej metody pomiaru ciśnienia z wielu powodów, na przykład aby:
- potwierdź rozpoznanie nadciśnienia tętniczego,
- określić zmiany ciśnienia krwi podczas codziennych czynności oraz w trakcie snu,
(Prawidłowo podczas snu ciśnienie krwi spada o około 10–20% - jednak nie zawsze tak jest. Jeżeli Twoje skurczowe ciśnienie krwi nie spada lub wzrasta podczas snu, możesz cierpieć na obturacyjny bezdech senny, a także jesteś bardziej narażony na inne choroby układu krążenia, na przykład udar mózgu.) - sprawdzić, czy zalecone leki skutecznie obniżają ciśnienie krwi przez cały dzień (Leki na nadciśnienie mają różny czas działania. Zależy on nie tylko od substancji aktywnej oraz innych składników leku, ale także Twojego metabolizmu oraz wydolności innych narządów, przede wszystkim nerek i wątroby.)
- zweryfikować, czy wzrost ciśnienia krwi w gabinecie lekarza nie wynika z efektu białego fartucha.
Ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego może wykryć nieprawidłowe zmiany ciśnienia, które w przeciwnym razie mogłyby pozostać niezauważone. Nie dotyczy to wyłącznie wzrostu ciśnienia, ale także jego spadków, które mogą powodować pogorszenie samopoczucia, osłabienie, a także omdlenia.
Nadciśnienie białego fartucha
Niektóre osoby mają podwyższone ciśnienie krwi w placówkach ochrony zdrowia, pomimo że podczas pomiarów w domu nie przekracza ono normalnych wartości. Nazywa się to nadciśnieniem białego fartucha lub syndromem białego fartucha. Zjawisko to może dotyczyć nawet co trzeciej osoby, u której podczas wizyty w gabinecie lekarskim stwierdzono nieprawidłowe ciśnienie.
Czy nadciśnienie białego fartucha powinno być powodem do obaw? Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytania. Pomimo że u osób z syndromem białego fartucha ciśnienie przez większość czasu jest prawidłowe, to badania wskazują, że ich ryzyko sercowo-naczyniowe jest nieco wyższe, niż u osób, u których “syndrom białego fartucha” nie występuje.
Dlatego osoby, u których potwierdzono nadciśnienie białego fartucha powinny zwrócić szczególną uwagę na swój styl życia. Rzucenie palenia, utrata zbędnych kilogramów czy ograniczenie ilości soli kuchennej w diecie nie tylko poprawi samopoczucie, ale zmniejszy także ryzyko udaru mózgu czy zawału serca.
Nadciśnienie ukryte (maskowane)
Nadciśnienie ukryte to stan, gdy wartości ciśnienia tętniczego są normalne w gabinecie lekarza, ale podwyższone, gdy jesteś w domu. Podobnie jak w przypadku syndromu białego fartucha, nadciśnienie ukryte może dotyczyć nawet 30% osób dorosłych, które mają normalne odczyty ciśnienia krwi w gabinecie lekarza. Jest zatem zjawiskiem dość częstym. Co istotne, występuje ono częściej w przypadku osób, które już leczą się z powodu nadciśnienia. Z tego powodu może ono prowadzić do błędnego przekonania, że stosowane leczenie w wystarczającym stopniu kontroluje zbyt wysokie ciśnienie. Holter ciśnieniowy może skutecznie wykryć takie nieprawidłowości i umożliwić dobranie lepszego leczenia, tak aby kontrola ciśnienia była odpowiednia.
Nocne nadciśnienie
Twoje ciśnienie krwi powinno spadać gdy śpisz o około 10-20% w porównaniu do ciśnienia w ciągu dnia. Pacjentów, u których ciśnienie w czasie snu spada poniżej 10%, lekarze określają jako “non-dippers”. Często brak spadku ciśnienia w nocy towarzyszy wtórnym postacią nadciśnienia, wywołanych na przykład przez choroby nerek czy obturacyjny bezdech senny.
Holter ciśnieniowy to jedyne badanie, które pozwala wykryć nieprawidłowości związane z nocnymi zmianami ciśnienia tętniczego krwi. Rozpoznanie takich zaburzeń umożliwia odpowiednie dobranie leczenia, na przykład przez wybór leków o wydłużonym czasie działania czy zmianę godziny przyjmowania leków.
Wskazania do badania holterem ciśnieniowym
Badanie holterem ciśnieniowym pomaga w diagnozowaniu i kontroli efektów leczenia zaburzeń regulacji ciśnienia krwi. Jego wykonanie jest szczególnie wskazane w kilku konkretnych przypadkach, przede wszystkim w przypadku:
- pacjentów, którzy podczas pomiarów ciśnienia w gabinecie lekarskim spełniają warunki rozpoznania nadciśnienia tętniczego pierwszego stopnia (RR 140-159/90-99 mmHg), ale są obciążeni niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym,
- osób, których pomiary ciśnienia w warunkach domowych znacząco różnią się od pomiarów w gabinecie lekarskim (>20 mmHg),
- chorych, których nadciśnienie tętnicze nie odpowiada na leczenie,
- pacjentów, u których wystąpiły objawy hipotensji (spadków ciśnienia), jak np. omdlenia, zawroty głowy,
- osób, u których podejrzewa się podwyższone ciśnienie tętnicze w nocy,
- kobiet w ciąży chorujących na nadciśnienie tętnicze,
- osób chorujących na jaskrę i nadciśnienie tętnicze.
Jak się przygotować i zachowywać podczas badania?
Badanie holterem ciśnieniowym jest nieinwazyjne i bezbolesne. Przypomina ono pomiar ciśnienia tętniczego przy pomocy ciśnieniomierza automatycznego, z tą różnicą, że mankiet aparatu przymocowany jest do specjalnego urządzenia, rejestrującego pomiary wykonywane zwykle co 15 minut w ciągu dnia i co 30 minut w nocy.
Badanie należy wykonywać w dniu, w którym wysiłek jest zbliżony do zwykłej, codziennej aktywności. Pacjent może zostać poproszony o prowadzenie dzienniczka, w którym powinien zapisywać odczuwane objawy, wykonywane podczas badania czynności, natężenie stresu, a także okresy snu i odpoczynku. Przyjmowane leki należy zażyć o stałej porze, pod warunkiem, że lekarz kierujący na badanie nie zalecił inaczej. Wskazanym jest, aby w dniu badania pacjent ubrany był w koszulkę z krótkim rękawem oraz luźne okrycie wierzchnie, z rękawem o szerokości umożliwiającej swobodne działanie aparatu do pomiaru ciśnienia.
W trakcie gdy urządzenie jest założone, pacjent nie powinien się kąpać ani prowadzić samochodu. Nie powinno być ono również zdejmowane samodzielnie przez pacjenta. Podczas badania holterem ciśnieniowym nie istnieją żadne przeciwwskazania do korzystania z komputera czy telefonu komórkowego.
Jak przebiega badanie holterem ciśnieniowym?
Rejestracja ciśnienia przy pomocy holtera trwa 24 godziny. Pacjent powinien zgłosić się rano w pracowni kardiologicznej celem założenia urządzenia oraz o tej samej porze następnego dnia, aby je zdjąć. Pomiar jest wykonywany automatycznie co 15 minut w ciągu dnia i co 30 minut w nocy. Podczas pomiaru należy pozostać nieruchomo, z ramieniem na wysokości serca, przy czym mięśnie kończyny górnej nie powinny być napięte.
Holter RR - Interpretacja wyników
Pierwszym krokiem w ocenie wyników badania holterem ciśnieniowym jest upewnienie się, że przynajmniej 70% pomiarów wykonanych w ciągu doby zostało przeprowadzonych prawidłowo, w innym wypadku konieczne może być powtórzenie badania (dlatego bardzo istotna jest prawidłowa pozycja, podczas gdy aparat rejestruje ciśnienie). Urządzenie zwykle podaje uśrednione wyniki obliczane z pomiarów wykonanych w ciągu:
- całej doby,
- okresu aktywności (od 6:00 do 23:00),
- okresu snu (od 23:00 do 6:00).
Normy uśrednionych wartości ciśnienia w badaniu ABPM wynoszą odpowiednio:
- <130/80 mmHg dla pomiarów wykonanych w ciągu całej doby,
- <135/85 mmHg dla wartości zmierzonych w ciągu dnia,
- <120/70 mmHg w ciągu nocy.
Poradnia kardiologiczno-hipertensjologiczna Kraków
W Centrum Medycznym iMed24 w Krakowie diagnostyką i leczeniem chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak nadciśnienie tętnicze, zajmuje się poradnia kardiologiczno-hipertensjologiczna. W ramach opieki nad pacjentem kardiologicznym największe znaczenie ma prawidłowa kontrola chorób przewlekłych i utrzymanie prawidłowych wartości dobowego ciśnienia tętniczego. Jest to możliwe tylko dzięki indywidualnemu podejściu do każdego chorego, poprzedzonego zebraniem wnikliwego wywiadu, dotyczącego między innymi stylu życia, predyspozycji genetycznych oraz chorób towarzyszących. Następnie, zależnie od istniejących wskazań konieczne może być wykonanie specjalistycznych badań kardiologicznych.
W naszej placówce pacjenci mogą skorzystać między innymi z:
Naszym Pacjentom oferujemy również szereg rozwiązań telemedycznych:
Sprawdź na czym polega zdalna opieka kardiogiczna: