Próba wysiłkowa na bieżni ruchomej umożliwia ocenę sprawności fizycznej organizmu, ze szczególnym uwzględnieniem pracy serca. Ciągłe monitorowanie EKG oraz pomiar ciśnienia tętniczego krwi podczas wzmożonej aktywności fizycznej pozwala na wnikliwą ocenę wydolności układu sercowo-naczyniowego. Próba wysiłkowa jest szczególnie pomocna w procesie diagnostyki i leczenia osób cierpiących na chorobę wieńcową, zaburzenia rytmu serca, a także po przebytym zawale mięśnia sercowego.
Czym jest elektrokardiograficzna próba wysiłkowa?
Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa to badanie diagnostyczne umożliwiające ocenę wpływu wysiłku fizycznego na wydolność układu krążenia.
Pod wpływem wysiłku tętno przyspiesza, a zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen wzrasta. Jest on dostarczany za pośrednictwem tętnic wieńcowych, odchodzących bezpośrednio od aorty. W przypadku zdrowego serca przepływ przez tętnice wieńcowe pozwala na zaspokojenie potrzeb mięśnia sercowego, nawet przy znacznym wysiłku. U osób cierpiących na chorobę wieńcową dochodzi do zwężenia tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe, co utrudnia przepływ krwi. Nawet istotne zwężenia mogą nie powodować żadnych dolegliwości w spoczynku, ale objawiać się podczas wysiłku jako ból w klatce piersiowej czy duszność.
Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa to badanie polegające na ciągłym monitorowaniu elektrokardiogramu, czyli zapisu aktywności elektrycznej. Pacjent w trakcie badania chodzi na bieżni ruchomej, której prędkość jest stopniowo zwiększana w regularnych odstępach czasu.
W jakim celu wykonuje się badanie wysiłkowe serca?
Próba wysiłkowa to badanie wykorzystywane do diagnozowania chorób serca, a także w celu monitorowania skuteczności dotychczasowego leczenia oraz oceny ryzyka sercowo-naczyniowego.
Wykonanie elektrokardiograficznej może zostać zlecone w przypadku:
- występowania objawów sugerujących chorobę niedokrwienną serca,
- oceny skuteczności leczenia (np. po stentowaniu tętnic wieńcowych, wszczepieniu tzw. “bypassów” czy stymulatora),
- kwalifikacji do leczenia operacyjnego choroby wieńcowej czy zastawkowych wad serca,
- oceny tolerancji wysiłku u pacjentów z rozpoznanymi chorobami serca,
- niektórych zaburzeń rytmu serca.
Przeciwwskazania do wykonania próby wysiłkowej
Próba wysiłkowa jest badaniem bezpiecznym, istnieje jednak niewielkie ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych podczas lub po zakończeniu badania. Należą do nich między innymi: spadek ciśnienia tętniczego (hipotensja), omdlenie, zaburzenia rytmu serca, a w niezwykle rzadkich sytuacjach ostre niedokrwienie mięśnia sercowego i zatrzymanie krążenia. Aby zminimalizować ryzyko powikłań, lekarz kierujący na badanie wysiłkowe powinien wykluczyć szereg przeciwwskazań do jego przeprowadzenia. Natomiast w trakcie oraz po badaniu nad pacjentem czuwa wykwalifikowany personel medyczny.
Bezwzględne przeciwwskazania do wykonania próby wysiłkowej obejmują:
- świeży zawał mięśnia sercowego,
- niestabilną chorobę wieńcową,
- objawowe zaburzenia rytmu serca,
- ciężkie zwężenie zastawki aortalnej,
- nieopanowaną niewydolność serca,
- ostrą zatorowość płucną,
- ciężkie nadciśnienie płucne,
- ostre rozwarstwienie aorty,
- ostre zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia lub zapalenie wsierdzia.
Do przeciwwskazań względnych (badanie może zostać wykonane, jeśli korzyści wynikające z przeprowadzenia testu wysiłkowego na bieżni przewyższają ryzyko) należą:
- bloki przewodnictwa przedsionkowo-komorowego wysokiego stopnia,
- ciężkie nadciśnienie (ciśnienie skurczowe>200 mmHg lub rozkurczowe>110 mmHg),
- zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej,
- umiarkowane zwężenie zastawki aortalnej,
- zaburzenia elektrolitowe,
- nieuregulowana nadczynność tarczycy,
- ciężka anemia,
- tachyarytmie lub bradyarytmie,
- kardiomiopatia przerostowa,
- świeżo przebyty udar mózgu.
Jak przygotować się do próby wysiłkowej na bieżni ruchomej?
Na 3 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od spożywania posiłków, picia kawy, mocnej herbaty oraz palenia papierosów. Leki przyjmowane na stałe należy zażyć o stałej porze lub zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na badanie.
W dniu badania należy zgłosić się o wyznaczonej porze ze skierowaniem oraz dokumentacją medyczną, obejmującą poprzednie wyniki badań, wypisy szpitalne etc. Ubiór powinien być wygodny i nie krępować ruchów.
Jak przebiega badanie wysiłkowe?
Testy wysiłkowe na bieżni są przeprowadzane w dedykowanej pracowni, pod nadzorem przeszkolonego personelu medycznego. Specjalne, samoprzylepne elektrody są umieszczane na klatce piersiowej pacjenta i podłączane do urządzenia, które rejestruje aktywność elektryczną serca, natomiast na ramię zostaje założony mankiet do pomiaru ciśnienia tętniczego. Przed rozpoczęciem badania na bieżni wykonywane jest spoczynkowe badanie EKG, a także pomiar tętna i ciśnienia krwi.
Po wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań, pacjent staje na bieżni ruchomej, której prędkość i nachylenie zwiększa się w regularnych odstępach czasu podczas ćwiczeń, zależnie od protokołu badania. Ciśnienie krwi i tętno są regularnie mierzone podczas ćwiczeń, a pacjent monitorowany pod kątem wszelkich objawów, takich jak ból w klatce piersiowej, duszność, zawroty głowy lub osłabienie.
Badanie zostaje przerwane w przypadku zaobserwowania określonych zmian w zapisie EKG, wystąpienia istotnego spadku ciśnienia, objawów niedokrwienia mięśnia sercowego lub niewydolności serca oraz na życzenie pacjenta.
Badanie wysiłkowe możesz wykonać w ramach poradni kardiologiczno-hipertensjologicznej CM iMed24 w Krakowie.
Umów się na próbę wysiłkową: