Co może być przyczyną porannego bólu głowy?
Przewlekłe, poranne bóle głowy to także dość częsty objaw obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). W przypadku OBS ból głowy tuż po przebudzeniu jest zwykle łagodny i krótkotrwały. Może być jedno- lub obustronny i lokalizuje się zwykle w okolicy czołowej lub skroniowej. Powinien ustąpić samoistnie w ciągu 30 minut i nie towarzyszą mu wymioty czy nudności. Często związany jest z uczuciem zmęczenia i niewyspania.
Oczywiście istnieje wiele innych możliwych przyczyn bólu głowy występującego tuż po przebudzeniu. Często odczuwają go na przykład osoby cierpiące na migreny, klasterowe lub napięciowe bóle głowy. Mogą one być konsekwencją przyjmowania niektórych leków, takich jak pochodne nitrogliceryny. Na poranne bóle głowy mogą skarżyć się osoby chorujące na bruksizm, czyli wzmożone napięcie mięśni żwaczy podczas snu, objawiające się również zgrzytaniem zębami.
Stosunkowo rzadką, ale niezwykle groźną przyczyną porannych bólów głowy, mogą być nowotwory mózgu lub przerzuty nowotworowe z innych narządów. Szczególny niepokój powinny wywołać nudności i wymioty w godzinach porannych, również na czczo. Jeśli ból wystąpił nagle i jest bardzo silny, a do tego towarzyszą mu objawy, takie jak niewyraźna mowa, opadający kącik ust czy niedowłady kończyn, z dużym prawdopodobieństwem doszło do udaru mózgu.
Obturacyjny bezdech senny - czym jest?
Obturacyjny bezdech senny (OBS) to schorzenie, które według badań epidemiologicznych może dotykać nawet 11,2% mężczyzn i 3,4% kobiet w Polsce. Chociaż choroba może wystąpić niezależnie od wieku, to ryzyko znacznie wzrasta po 40. roku życia u osób płci męskiej oraz 50. roku życia w przypadku płci żeńskiej.
W przebiegu choroby dochodzi do zwężenia lub zamknięcia (obturacji) górnych dróg oddechowych przez wiotkie ściany gardła. Gardło to wspólny odcinek dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. W przeciwieństwie do np. oskrzeli czy tchawicy, nie jest ono stabilizowane przez chrzęstne rusztowanie, a za jego drożność odpowiada napięcie mięśni.
Pod wpływem wielu czynników, takich jak otyłość czy spożywanie alkoholu, może dochodzić do obniżania się napięcia mięśni gardła i ich nadmiernej wiotkości, przez co mogą one się zapadać zamykając światło dróg oddechowych. Również przeszkody anatomiczne, takie jak wydłużone podniebienie miękkie czy przerośnięty migdałek podniebienny mogą zwężać światło dróg oddechowych. Również przeszkody anatomiczne, takie jak wydłużone podniebienie miękkie czy przerośnięty migdałek podniebienny mogą zwężać światło dróg oddechowych.
Przeszkoda, uniemożliwiająca prawidłowy przepływ powietrza, powoduje bezdech, którego konsekwencją jest spadek saturacji (nasycenia) krwi tlenem i wzrost stężenia dwutlenku węgla. Wymusza to silniejszą pracę mięśni oddechowych, przede wszystkim przepony i mięśni międzyżebrowych, często skutkując wybudzeniem, które kończy epizod bezdechu. Aby wyrównać niedotlenienie wzrasta liczba oddechów na minutę (dochodzi do hiperwentylacji), może dojść również do przyspieszenia akcji serca, odczuwanego jako palpitacje czy kołatanie w klatce piersiowej. U osób cierpiących na OBS dochodzi od kilku do kilkudziesięciu epizodów bezdechu w każdej godzinie snu, przez co dochodzi do zaburzenia rytmu snu, upośledzając, a często wręcz uniemożliwiając właściwy odpoczynek.
Warto uświadomić sobie, że zaburzenia oddychania występują w trakcie każdego snu - również w trakcie "regenerującej drzemki" po obiedzie czy podczas krótkiego snu, np. w trakcie podróży.
Objawy obturacyjnego bezdechu sennego
Obturacyjny bezdech senny znacząco negatywnie odbija się na codziennym funkcjonowaniu chorego. Osoby cierpiące na OBS najczęściej skarżą się na uczucie silnego zmęczenia, częste niewyspanie, głośne chrapanie oraz trudności z koncentracją. Mogą u nich wystąpić wahania nastrojów, drażliwość, a nawet depresja.
Osoby z otoczenia chorych często uskarżają się na ich głośne i częste chrapanie oraz obserwowane przerwy w oddychaniu, mogące trwać nawet kilkadziesiąc sekund.
U chorych na OBS mogą również wystąpić objawy takie jak:
- osłabienie libido,
- wzmożona potliwość w czasie snu,
- konieczność częstego wstawania do toalety,
- duszność,
- trudności z zasypianiem,
- suchość w jamie ustnej tuż po przebudzeniu.
Dlaczego należy leczyć bezdech senny?
Chorzy najczęściej podejmują leczenie OBS z powodu uciążliwości związanych z przewlekłym zmęczeniem i niewyspaniem oraz z powodu głośnego chrapania.
Nieleczony bezdech senny niesie za sobą także wiele innych poważnych konsekwencji zdrowotnych, związanych ze schorzeniami internistycznymi. Badania epidemiologiczne wykazały związek OBS ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nadciśnienie tętnicze i jego utrudnionym leczeniem oraz brakiem fizjologicznego obniżenia ciśnienia tętniczego w nocy. OBS 2-4-krotnie zwiększa ryzyko występowania nocnych zaburzeń rytmu serca – głównie bradyarytmii, częstsze jest także występowanie migotania przedsionków. Ponadto OBS wpływa na wystąpienie zaburzeń metabolizmu glukozy (np. cukrzyca typu 2), zaburzeń endokrynologicznych, psychoemocjonalnych (np. depresja) i innych. Prawidłowe leczenie OBS może ograniczyć ryzyko rozwoju zagrażających życiu schorzeń współistniejących oraz powikłań, a przede wszystkim poprawić jakość życia pacjenta.
Nadciśnienie tętnicze dotyczy ponad 50% chorych na obturacyjny bezdech senny. Powtarzające się w ciągu nocy przebudzenia po bezdechu są związane z nasiloną aktywacją układu współczulnego, odpowiadającego za pobudzenie organizmu (przyspieszenie akcji serca, wzrost siły skurczu mięśnia sercowego, zatrzymywanie sodu i wody przez nerki) prowadzące do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. OBS jest częstą przyczyną nadciśnienia tętniczego opornego na leczenie. Prawidłowa diagnoza i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego niejednokrotnie pozwala na normalizację wartości ciśnienia.
Obturacyjny bezdech senny wpływa również na koncentrację i bezpieczeństwo podczas codziennych czynności, takich jak jazda samochodem. Chorzy na OBS są sprawcami wypadków komunikacyjnych nawet 2 do 7 razy częściej niż osoby zdrowe, co wynika przede wszystkim z nadmiernej senności w ciągu dnia.
Poradnia leczenia zaburzeń oddychania w czasie snu iMed24
Jeśli dostrzegasz u siebie lub u swoich bliskich objawy mogące wskazywać na obturacyjny bezdech senny, nie zwlekaj ze zwróceniem się o pomoc do specjalisty.
Poradnia leczenia zaburzeń snu Centrum Medycznego iMed24 w Krakowie specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu zaburzeń oddychania podczas snu, wykorzystując w tym celu nowoczesne narzędzia do domowej diagnostyki, takie jak aparat Alice NightOne. Umożliwiają one monitorowanie snu, z uwzględnieniem parametrów takich jak przepływ powietrza, akcja serca, pozycja w czasie snu, występowanie chrapania oraz wysycenia krwi tlenem (saturacja), w domowym zaciszu, bez konieczności pobytu w szpitalu.
Poradnia prowadzi również długoterminowe leczenie bezdechu sennego z zastosowaniem ciągłego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (CPAP). Dla wielu osób cierpiących na OBS jest to metoda umożliwiająca uwolnienie się od objawów choroby i powrót do normalnego funkcjonowania.