W nieodległej przeszłości, gdy radiologiczne metody obrazowania nie zapewniały wystarczającej dokładności, często podejmowano decyzję o wykonaniu tak zwanej operacji zwiadowczej. Obecnie, dzięki rozwojowi badań obrazowych, konieczność tak radykalnego postępowania zachodzi niezwykle rzadko, co znacznie poprawia zarówno fizyczny, jak i psychiczny komfort pacjenta. Wyjaśniamy, jakie są różnice pomiędzy poszczególnymi metodami obrazowania.
Tomografia komputerowa
Tomografia komputerowa to metoda diagnostyki obrazowej, w której wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie. Jest ona jednak o wiele bardziej zaawansowana niż tradycyjne prześwietlenie. Do wykonania badania służy tomograf, składający się z ruchomego stołu oraz maszyny, przypominającej masywny pierścień. Znajdują się w niej lampa rentgenowska i detektory, które umożliwiają wykonanie serii zdjęć w różnych pozycjach. Następnie po przetworzeniu danych przez program komputerowy, powstają szczegółowe przekroje przez ciało pacjenta w różnych płaszczyznach.
Bezpieczeństwo badania, wskazania i przeciwwskazania
Promieniowanie rentgenowskie, przy pomocy którego wykonuje się badanie, nie jest obojętne dla organizmu. Może ono uszkadzać DNA w jądrach komórkowych i w niektórych przypadkach prowadzić do rozwoju nowotworów. Dlatego badanie to wykonuje się na podstawie skierowania lekarskiego, wyłącznie w ściśle określonych przypadkach. Dzięki nowoczesnej technologii, możliwe jest zminimalizowanie ryzyka, wykorzystując najniższą możliwą dawkę, zgodnie z zasadą ALARA (ang. as low as reasonably achievable - tak małe dawki jak jest to realnie możliwe). Tomografia komputerowa jest niewskazana w ciąży, za wyjątkiem stanów zagrożenia życia.
W praktyce lekarz zleca tomografię komputerową w momencie gdy inne badania, takie jak RTG czy USG, nie są wystarczające do postawienia diagnozy. Wykonanie tomografii może być konieczne w podejrzeniu:
- udaru mózgu,
- choroby płuc,
- nowotworów w różnych okolicach ciała,
- chorób nerek i układu moczowego,
- urazów wewnętrznych,
- zmian zwyrodnieniowych układu kostno-stawowego.
Badanie z kontrastem
Jeśli zachodzi podejrzenie zaistnienia zmian naczyniowych czy ognisk rozrostowych, na przykład tętniaków, zakrzepów czy guzów, konieczne może okazać się podanie dożylnego kontrastu podczas badania. W przypadku tomografii komputerowej, środek cieniujący zawiera jod, który jest wydalany przez nerki. Z tego powodu z jego zastosowaniem wiążą się z dodatkowe przeciwwskazania, do których zalicza się:
- niewydolność nerek (wymaga oznaczenia klirensu kreatyniny przed badaniem),
- nadczynność tarczycy,
- nadwrażliwość na środek cieniujący.
Ponadto pacjenci przyjmujący metforminę (doustny lek przeciwcukrzycowy w leczeniu cukrzycy typu 2) powinni odstawić farmaceutyk w dniu badania i nie zażywać go przez 48 godzin po jego wykonaniu.Jak działa rezonans magnetyczny?
Rezonans magnetyczny to wysokospecjalistyczna, nieinwazyjna technika diagnostyki obrazowej. Fizyczne podstawy działania rezonansu są bardzo skomplikowane. Wykorzystuje on silne pole magnetyczne i fale radiowe oddziałujące na cząsteczki wody w tkankach. Najważniejsze jest jednak to, że w przeciwieństwie do promieniowania rentgenowskiego, nie wywierają one żadnego szkodliwego działania na organizm. Badanie to doskonale sprawdza się w obrazowaniu:
- tkanek miękkich,
- stawów,
- ośrodkowego układu nerwowego: mózgu i rdzenia kręgowego.
Przeciwwskazania do badania rezonansem magnetycznym
Pomimo że rezonans jest badaniem bezpiecznym, nie można wykonać go u każdego pacjenta. Badanie wykonywane jest w silnym polu magnetycznym, w związku z tym przeciwskazaniem są wszelkie metalowe i elektroniczne urządzenia wszczepione na stałe, np. rozruszniki serca czy implanty słuchowe – ich działanie może zostać zakłócone podczas badania, co stwarza zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Metaliczne ciała obce pod wpływem oddziaływania pola magnetycznego mogą się również przemieszczać i powodować obrażenia, dlatego nie należy wykonywać rezonansu, wiedząc na przykład o obecności metalowych odłamków czy opiłków, zwłaszcza zlokalizowanych w gałce ocznej. Wcześniejszej konsultacji wymagają:
- sztuczne zastawki,
- aparaty ortodontyczne,
- implanty stomatologiczne,
- stabilizatory ortopedyczne.
Badanie może być wykonane u kobiety ciężarnej, z wyjątkiem I trymestru, kiedy jest odradzane. Jest to okres, w którym kobieta powinna w szczególny sposób zadbać o zdrowie własne i rozwijającego się płodu.
Może się okazać, że podczas badania trzeba będzie podać środek kontrastowy. W przeciwieństwie do preparatów używanych w tomografii komputerowej zawiera on zamiast jodu inny pierwiastek – gadolin. Jego zastosowanie wiąże się ze stosunkowo niższym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.
Przeczytaj: Kiedy tomografia, a kiedy rezonans?
Czym jest badanie USG?
Ultrasonografia (USG) jest techniką obrazowania narządów człowieka, wykorzystującym zjawisko rozchodzenia się fal ultradźwiękowych w różnych ośrodkach, różniących się właściwościami fizycznymi. Jest to badanie bezpieczne i dokładne, znajduje ono szerokie zastosowanie, począwszy od medycyny ratunkowej do rutynowej diagnostyki.
Aparat do USG wyposażony jest w głowicę, emitującą i odbierającą ultradźwięki. Są one następnie przetwarzane w czasie rzeczywistym i graficznie prezentowane na monitorze. Pozwala to lekarzowi na ocenę struktury narządów wewnętrznych, ich ruchomość, a także podatność na ucisk (na przykład przy badaniu USG żył). Nowoczesna aparatura zazwyczaj oferuje do dyspozycji badającego wiele różnych trybów, przeznaczonych do obrazowania określonej okolicy ciała. Ponadto w badaniu USG Dopplera możliwe jest obserwowanie przepływu krwi w naczyniach tętniczych i żylnych, a aparatura pozwala na zmierzenie dokładnych parametrów związanych z krążeniem.
Wskazania do wykonania USG są bardzo liczne, w związku z czym korzystają z niego lekarze wielu specjalizacji. Do najczęściej wykonywanych badań ultrasonograficznych należą:
- echokardiografia (USG serca),
- USG jamy brzusznej,
- USG tarczycy,
- USG ginekologiczne,
- USG gruczołów piersiowych, węzłów chłonnych
- USG tętnic szyjnych,
- USG żył kończyn dolnych,
- USG płodu,
- USG stawów.
Przygotowanie do badań obrazowych
Aby wynik badania był dokładny i wiarygodny, konieczne jest odpowiednie przygotowanie do badań radiologicznych. Zalecenia różnią się, w zależności od wykorzystywanej techniki oraz badanej okolicy ciała.
Oferta iMed24: Diagnostyka obrazowa
W ofercie Centrum Medycznego iMed24 znajdą Państwo szeroki zakres badań obrazowych. Dysponujemy nowoczesnym sprzętem medycznym, co pozwala na zapewnienie najwyższego komfortu i bezpieczeństwa naszych Pacjentów przez zminimalizowanie wykorzystywanego promieniowania rentgenowskiego, a także skrócenie czasu badania. Ponadto nad procesem diagnostycznym czuwa wykwalifikowany zespół lekarzy i techników elektroradiologii, troszcząc się o dokładność i profesjonalizm świadczonych usług.
