Chociaż często winę za występowanie cyfrowego zmęczenia wzroku przypisuje się tak zwanemu niebieskiemu światłu emitowanemu z monitorów, to w dużej mierze odpowiadają za nie nasze własne, złe nawyki. Zobacz, jak się można się uchronić przez cyfrowym zmęczeniem wzroku i jakie są jego objawy.
Czym jest cyfrowe zmęczenie wzroku?
Cyfrowe zmęczenie wzroku (ang. digital eye strain), czasem określane również jako syndrom widzenia komputerowego (ang. computer vision syndrome), to termin opisujący grupę dolegliwości dotykających oczu i widzenia, występujących na skutek przedłużonego korzystania z komputera, smartfona, tabletu czy innych urządzeń elektronicznych wyposażonych w wyświetlacze. Cyfrowe zmęczenie oczu nie jest jednak klasyfikowane jako choroba. Według różnych szacunków, problem ten dotyka od 40 do nawet 90% osób korzystających z urządzeń elektronicznych. Objawy są zazwyczaj odwracalne i wynikają z przewlekłego zmęczenia narządu wzroku. Przy odpowiedniej profilaktyce można je skutecznie ograniczyć.
Co wpływa na pogorszenie widzenia?
Korzystanie z urządzeń cyfrowych to wyzwanie dla naszych oczu. Długotrwałe wpatrywanie się w tekst wyświetlany na ekranie znacząco odbiega od tego, do czego nasze oczy przyzwyczaiły się w ciągu tysięcy lat ewolucji. Obciążenie to jest istotnie wyższe, nawet w przypadku, gdy jako punktu odniesienia użyjemy tekstu drukowanego. Takie czynniki jak rozmiar czcionki, kąt patrzenia oraz odległość oczu od tekstu sprawiają, że nasz narząd wzroku dużo szybciej ulega zmęczeniu, co powoduje uciążliwe dolegliwości. Nie bez znaczenia jest również pozycja, jaką przyjmujemy korzystając ze smartfona czy podczas pracy na komputerze, a także oświetlenie miejsca pracy. Inny istotny aspekt, wpływający na występowanie objawów cyfrowego zmęczenia wzroku, to spadek częstotliwości mrugania, prowadzący do wysychania powierzchni gałek ocznych i rozwoju tak zwanego zespołu suchego oka.
Obecnie nie ma przekonujących dowodów na temat wpływu światła niebieskiego emitowanego przez ekrany urządzeń elektronicznych na występowanie objawów cyfrowego zmęczenia wzroku, zwłaszcza że jego natężenie nie odbiega znacząco od tego, jakie cechuje światło słoneczne.
Objawy cyfrowego zmęczenia wzroku
Objawy występujące w syndromie widzenia komputerowego dotyczą zarówno funkcjonowania zmysłu wzroku, aparatu łzowego, jak i układu ruchu (mięśni i stawów).
Należą do nich między innymi dolegliwości związane z nieprawidłowym nawilżeniem gałki ocznej - odczuwalna suchość i pieczenie, nadmierne łzawienie, zaczerwienienie, a także objawy związane z widzeniem – zmiana percepcji barw, zwolnienie akomodacji (czyli zmiany kształtu soczewki, w zależności od odległości obiektu na jaki kierujemy wzrok), wrażliwość na światło, widzenie niewyraźne i wrażenie widzenia podwójnego. Często wymienia się również bóle głowy, szyi, ramion i pleców, związane z nieprawidłową postawą przyjmowaną podczas pracy przy komputerze.
Profilaktyka CZW
Odpowiednia profilaktyka to najlepsza metoda zapobiegania występowaniu CZW. Kluczowe znaczenie ma prawidłowa postawa podczas korzystania z komputera. Zgodnie z zaleceniami American Optometric Association ekran powinien być ustawiony w taki sposób, żeby znajdował się między 15 a 20° poniżej linii wzroku. Pomieszczenie powinno być odpowiednio jasne, ale źródło światła należy umieścić tak, aby nie powodowało dodatkowych odbić i refleksów. Przydatne mogą okazać się specjalne przeciwodblaskowe filtry na monitor, a także okulary z antyrefleksem. Dobrym nawykiem są regularne przerwy w pracy, tak aby oczy mogły odpocząć. Prosta zasada mówi, że należy co 20 minut, przez 20 sekund patrzeć na obiekt oddalony o około 6 metrów. Warto również na czas pracy przed ekranem zmienić szkła kontaktowe na okulary - wykazano bowiem, że używanie szkieł stanowi istotny czynnik ryzyka wystąpienia CZW. Grupą, która jest bardziej narażona na dolegliwości związane z syndromem widzenia komputerowego, są osoby z wadami wzroku, które nie są odpowiednio korygowane za pomocą dobrze dobranych okularów. Także właściwa wilgotność powietrza w miejscu pracy może zmniejszyć nasilenie objawów wynikających z suchości gałek ocznych. W przypadku gdy do nich dojdzie, można rozważyć wykorzystanie kropli nawilżających do oczu.
Okulary z filtrem niebieskiego światła to kosztowny gadżet, którego skuteczność w redukowaniu objawów związanych z cyfrowym zmęczeniem wzroku nie została udowodniona naukowo.
Poradnia okulistyczna iMed24
Kontrolne badanie okulistyczne to niezbędny element profilaktyki chorób oczu. W przypadku cyfrowego zmęczenia wzroku duże znaczenie ma odpowiednia korekcja zaburzeń widzenia, takich jak krótkowzroczność i astygmatyzm. W Centrum Medycznym iMed24 w Krakowie zapewniamy naszym Pacjentom dostęp do opieki w ramach poradni okulistycznej. Dzięki doświadczeniu, połączonemu z dostępem do nowoczesnego sprzętu, umożliwiającego wykonanie wysokospecjalistycznych badań, możliwe jest wczesne wykrycie i leczenie chorób oczu takich jak jaskra czy zaćma. Regularne badanie okulistyczne znacząco zwiększa szansę na utrzymanie dobrego wzroku przez całe życie, nawet u osób, których praca wiąże się z jego dużym obciążeniem.