Choroby zakaźne wieku dziecięcego
Najmłodsi są szczególnie podatni na różnego rodzaju infekcje, a przebywanie z rówieśnikami sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się zarazków, dlatego trudno uchronić ich przed zachorowaniem. Najwyższą skutecznością w zapobieganiu chorobom zakaźnym cechują się szczepienia ochronne. Dużą rolę odgrywa również prawidłowa higiena rąk, którą warto ćwiczyć już od najmłodszych lat.
Posyłając dziecko do przedszkola, każdy rodzic powinien mieć świadomość chorób, z jakimi może zetknąć się jego pociecha. Oto najważniejsze z nich.
Ospa wietrzna
Ospa wietrzna to choroba wirusowa, której głównym objawem jest charakterystyczna, swędząca wysypka. Zmiany skórne pojawiają się w ciągu kilku pierwszych dni choroby i zajmują głowę, tułów i kończyny, rzadko pojawiają się natomiast na dłoniach i stopach. Obecność wykwitów na owłosionej skórze głowy odróżnia ospę od innych chorób zakaźnych powodujących wysypkę. Zmiany występujące w ospie zmieniają się wraz z czasem trwania choroby, początkowo są to plamki i grudki na rumieniowym podłożu, przechodzące w pęcherzyki wypełnione płynem. Po ich pęknięciu zmiana przysycha i powstaje strup, który zazwyczaj nie pozostawia po sobie trwałej blizny.
Częstym powikłaniem ospy jest bakteryjne nadkażenie zmian skórnych, dlatego bardzo ważna jest właściwa higiena przez cały okres choroby. Rzadko dochodzi do poważniejszych komplikacji, takich jak zapalenie płuc czy zapalenie móżdżku.
Szczepienie przeciw ospie jest szczepieniem zalecanym, zwłaszcza wśród dzieci uczęszczających do szkół i przedszkoli.
Odra
Odra to obecnie rzadko występująca wirusowa choroba zakaźna, co jest zasługą prowadzonego od wielu lat programu szczepień ochronnych. Nie należy jej jednak lekceważyć, ponieważ może mieć ona bardzo ciężki przebieg u dzieci niezaszczepionych i tych z niedoborami odporności. Odra szerzy się drogą kropelkową Jej pierwszym objawem jest wysoka gorączka, która poprzedza pojawienie się charakterystycznej wysypki. W początkowym okresie choroby występuje również nasilony katar, suchy kaszel i zapalenie spojówek. Objawem, który pozwala jednoznacznie rozpoznać odrę są drobne białe grudki otoczone czerwoną zapalną obwódką, zlokalizowane na błonie śluzowej policzków (są to tak zwane plamki Koplika). Wysypka w odrze ma żywoczerwony kolor, przypomina zlewające się ze sobą plamy i obejmuje niemal całe ciało.
Powikłania odry są bardzo częste, zwłaszcza wśród najmłodszych. Należą do nich zapalenie ucha środkowego (mogące prowadzić do utraty słuchu), zapalenie płuc, ostre zapalenie mózgu i podostre stwardniające zapalenie mózgu (występujące nawet po kilkunastu latach po przebytej chorobie i powodujące trwałe zaburzenia neurologiczne).
Świnka
Świnka to choroba wywoływana przez wirusy. W jej przebiegu dochodzi do zapalenia ślinianek przyusznych (rzadziej stan zapalny obejmuje ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe), dlatego bywa ona nazywana również nagminnym zapaleniem przyusznic. Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt z osobą chorą, drogą kropelkową, a także przez kontakt z przedmiotami zabrudzonymi śliną lub innymi wydzielinami.
Początek choroby jest zazwyczaj nagły, rzadko poprzedzony przez objawy zwiastunowe przypominające grypę (gorączka, ból mięśni, ból głowy, złe samopoczucie). Dochodzi do bolesnego, obustronnego powiększenia ślinianek. W przebiegu infekcji zmniejsza się wydzielanie śliny, mogą wystąpić problemy z przełykaniem, uczucie suchości w ustach oraz nadwrażliwość na kwaśny smak, którym towarzyszą osłabienie i gorączka.
U większości dzieci choroba przebiega łagodnie, a objawy ustępują samoistnie po około tygodniu. U części chorych może dojść jednak do powikłań, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ostre zapalenie trzustki. Częstym następstwem świnki u chłopców po okresie dojrzewania jest zapalenie jąder i najądrzy, mogące prowadzić do niepłodności.
Leczenie ma wyłącznie charakter objawowy. Szczepionkę przeciwko śwince podaje się w postaci skojarzonej ze szczepionką chroniącą przed wirusami odry i różyczki i jest ona objęta programem szczepień obowiązkowych.
Różyczka
Różyczka jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną, przenoszącą się drogą kropelkową. Objawy różyczki u dzieci są najczęściej łagodne. Występuje gorączka, ból głowy, bóle mięśni, pogorszone samopoczucie, a także symptomy infekcji górnych dróg oddechowych. Przed pojawieniem się zmian skórnych dochodzi do bolesnego powiększenia węzłów chłonnych. Bladoróżowa wysypka pojawia się po okresie objawów zwiastunowych, początkowo na twarzy, następnie na tułowiu i kończynach. Ustępuje po 2-3 dniach.
Płonica (szkarlatyna)
Płonica to choroba wywoływana przez paciorkowce, bakterie powodujące również zapalenie gardła i migdałków (anginę), wytwarzające toksynę erytrogenną, odpowiedzialną za wysypkę. Choroba zaczyna się nagle, towarzyszy jej wysoka gorączka, wymioty, ból gardła i ból brzucha.
Objawy skórne płonicy, nazywanej również szkarlatyną, to drobnoplamista lub plamisto-grudkowa wysypka (początkowo na tułowiu i w okolicy szyi, następnie rozszerzające się na pozostałe części ciała). Wysypka nie występuje w obszarze wokół ust, czyli w tak zwanym trójkącie Fiłatowa. Po około 7 dniach następuje intensywne złuszczanie naskórka, które trwa do 2 tygodni. Język początkowo jest pokryty nalotem, a po około dwóch dniach przybiera barwę malinową.
W leczeniu szkarlatyny stosuje się antybiotyki.
Bostonka (Choroba dłoni, stóp i ust)
Choroba dłoni, stóp i ust, często nazywana bostonką jest łagodną infekcją wirusową, powszechną u małych dzieci. Objawy bostonki obejmują pęcherzykowe owrzodzenia w jamie ustnej oraz wysypkę na dłoniach i stopach. Choroba dłoni, stóp i ust jest najczęściej powodowana przez wirus Coxsackie i przenosi się przez kontakt bezpośredni oraz drogą kropelkową. Leczenie bostonki jest wyłącznie objawowe, a dolegliwości ustępują samoistnie po dwóch-trzech tygodniach.
Rumień nagły (gorączka trzydniowa)
Rumień nagły to zakaźna wirusowa choroba wieku dziecięcego. Jej charakterystycznym objawem jest wysypka, pojawiająca się po ustąpieniu trwającej 3 do 5 dni wysokiej gorączki, czemu zawdzięcza swoją potoczną nazwę - trzydniówka. Bladoróżowe plamki i grudki pojawiają się na tułowiu, mogą również zajmować fragment twarzy.
Zakażenia układu pokarmowego
Zakażenia układu pokarmowego u dzieci zdarzają się niezwykle często. Za ich wystąpienie odpowiadają najczęściej wirusy, na przykład rotawirusy i norowirusy, a rzadziej bakterie. Objawiają się one najczęściej biegunkami i wymiotami, które ustępują samoistnie. Należy zadbać w tym czasie o odpowiednie nawodnienie i lekkostrawną dietę. Niepokój powinny wzbudzić gorączka, obecność krwi w kale, a także szybka utrata masy ciała i sytuacje, gdy doustne nawadnianie jest niemożliwe (np. przez uporczywe wymioty) lub nieskuteczne.
Dzieci stanowią również grupę najbardziej narażoną na choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego, takie jak owsica i glistnica.
Zakażenia pneumokokami
Pneumokoki to bakterie wytwarzające specjalną polisacharydową otoczkę, która utrudnia układowi odpornościowemu dziecka skuteczną odpowiedź na zakażenie.
Wywołują one wiele chorób, między innymi zapalenie gardła, zatok przynosowych oraz zapalenie oskrzeli i płuc, a także zapalenia ucha środkowego. Bakterie te mogą być odpowiedzialne również za ciężkie zakażenia, takie jak zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsa.
Obecnie szczepionka na pneumokoki jest obowiązkowa i stosuje się ją u dzieci od 6. tygodnia życia, ale także u młodzieży i dorosłych. Szczepienie chroni przed zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, sepsą, bakteriemią, zapaleniem płuc oraz zapaleniem ucha wywoływanym przez serotypy zawartych w danej szczepionce pneumokoków. W zależności od wieku szczepienie obejmuje 1–4 dawki.
Krztusiec
Krztusiec jest wysoce zaraźliwą bakteryjną infekcją dróg oddechowych. U dzieci objawia się ostrym napadowym kaszlem, po którym mogą występować trudności w wykonaniu wdechu i świsty przypominające pianie koguta. Odruch kaszlu bywa tak silny, że może powodować wymioty. Objawy choroby mogą utrzymywać się przez wiele tygodni, nawet po wyeliminowaniu bakterii z organizmu.
Obecnie krztusiec dotyka przede wszystkim dzieci niezaszczepionych lub zbyt małych, aby ukończyć pełny cykl szczepień.
Poradnia pediatryczna iMed24
W Centrum Medycznym iMed24 o zdrowie najmłodszych Pacjentów dba nasza poradnia pediatryczna. Dołożyliśmy wszelkich starań, by była ona miejscem przyjaznym dla dzieci, tak by uczynić wizytę u lekarza ciekawą przygodą. W ramach poradni prowadzone są bilanse dzieci zdrowych, szczepienia ochronne z użyciem skoniugowanych szczepionek 6w1 oraz 5w1, tak aby zmniejszyć ilość wymaganych iniekcji, a także diagnostyka i leczenie wszelkich chorób wieku dziecięcego.