Andropauza - czym jest, jak długo trwa i w jakim wieku sie pojawia?

Andropauza to temat, który budzi rosnące zainteresowanie. Choć proces ten bywa porównywany do menopauzy u kobiet, różni się on pod wieloma względami. Czym jest andropauza, jakie są jej objawy, kiedy się pojawia i jak sobie z nią radzić?

Czym jest andropauza?

Andropauza, nazywana także „męską menopauzą”, to zespół objawów związanych z naturalnym procesem starzenia się organizmu mężczyzny. W przeciwieństwie do menopauzy, która u kobiet jest związana z wygasaniem hormonalnej czynności jajników i z reguły stanowi wyraźnie zaznaczony moment w życiu, proces ten przebiega stopniowo i mniej gwałtownie. 

Czy oznacza to, że mężczyźni również przechodzą menopauzę? W pewnym sensie tak, jednak w ich przypadku proces ten polega na stopniowym zmniejszaniu się poziomu testosteronu, co może, ale nie musi prowadzić do różnorodnych zmian w organizmie, zarówno fizycznych, jak i psychicznych.

Przyczyny andropauzy

Andropauza wynika przede wszystkim z obniżenia poziomu testosteronu, głównego hormonu płciowego mężczyzn. Testosteron odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu optymalnego zdrowia mężczyzny, wpływając na libido, masę mięśniową, gęstość kości, produkcję czerwonych krwinek oraz ogólną energię i nastrój.

W miarę starzenia się produkcja testosteronu w jądrach stopniowo maleje. Ten proces zaczyna się już po 30. roku życia, ale może stać się bardziej odczuwalny po 40. lub 50. roku życia. Obniżenie poziomu testosteronu może prowadzić do szeregu zmian fizycznych i psychicznych, które są charakterystyczne dla andropauzy.

Sprawdź nasze pakiety: 

Screening stanu zdrowia dla mężczyzn 40+

Screening stanu zdrowia dla mężczyzn 50+

Jakie są objawy andropauzy?

Objawy andropauzy są zróżnicowane i mogą wpływać zarówno na aspekty fizyczne, jak i psychiczne. Do najczęstszych fizycznych objawów należą zmęczenie, spadek libido, trudności z osiągnięciem lub utrzymaniem erekcji oraz problemy ze snem. Mężczyźni mogą zauważyć zmniejszenie siły mięśniowej oraz przyrost tkanki tłuszczowej. Podobnie jak w przypadku kobiet w okresie menopauzy, może dochodzić do utraty gęstości kości, co zwiększa ryzyko osteoporozy i złamań niskoenergetycznych. Mogą wystąpić również uderzenia gorąca, chociaż są one zdecydowanie mniej powszechne niż u kobiet. Dolegliwości związane z andropauzą mogą istotnie wpływać na codzienne funkcjonowanie i obniżać jakość życia.

Psychiczne objawy andropauzy

Psychiczne objawy andropauzy mogą być równie uciążliwe, jak objawy fizyczne i znacząco wpływać na jakość życia mężczyzny. Zmiany hormonalne, zwłaszcza spadek poziomu testosteronu, mają istotny wpływ na nastrój, emocje i funkcje poznawcze.

Jednym z najczęstszych psychicznych objawów andropauzy są wahania nastroju. Mężczyźni mogą doświadczać drażliwości, złości lub smutku, które pojawiają się bez wyraźnej przyczyny. Wcześniej opanowani i spokojni, mogą nagle stać się bardziej impulsywni lub nerwowi. Te zmiany nastroju mogą być uciążliwe zarówno dla samego mężczyzny, jak i jego otoczenia.

Problemy z koncentracją i pamięcią są częstym objawem andropauzy. Mężczyźni mogą zauważyć, że mają trudności z utrzymaniem uwagi i szybko się rozpraszają.

Depresja jest jednym z poważniejszych objawów andropauzy, chociaż często jest ona niedostrzegana. Obniżenie poziomu testosteronu może prowadzić do uczucia przygnębienia, braku energii, apatii oraz utraty zainteresowania codziennymi aktywnościami. Ważne jest, aby mężczyźni oraz ich bliscy byli świadomi tego zagrożenia.

Jak radzić sobie z objawami andropauzy?

Chociaż nie można całkowicie zapobiec andropauzie, istnieją kroki, które można podjąć, aby opóźnić jej wystąpienie i złagodzić objawy.

Naturalne metody łagodzenia objawów

Zbilansowana dieta bogata w składniki odżywcze jest kluczowa dla utrzymania prawidłowego poziomu testosteronu i ogólnego zdrowia. Dieta powinna być bogata w białko, kluczowe dla utrzymania masy mięśniowej. Źródła białka to między innymi chude mięso, ryby, jaja oraz rośliny strączkowe. Ważną rolę odgrywają również nienasycone kwasy tłuszczowe, obecne między innymi w awokado, orzechach oraz oliwie z oliwek, ponieważ wspierają one produkcję hormonów. 

Również witaminy i minerały, a przede wszystkim cynk, magnez, witamina D i witaminy z grupy B odgrywają istotną rolę w produkcji testosteronu. Warto uwzględnić w diecie produkty bogate w te składniki, takie jak orzechy, nasiona, zielone warzywa liściaste, ryby morskie i pełnoziarniste produkty zbożowe. W uzasadnionych przypadkach wskazane może być sięgnięcie po suplementy diety lub leki, zawierające te substancje. 

Ćwiczenia fizyczne, szczególnie trening siłowy, mogą pomóc w utrzymaniu wysokiego poziomu testosteronu i opóźnieniu wystąpienia andropauzy. Regularna aktywność fizyczna wspiera zdrowie serca, utrzymanie masy mięśniowej oraz poprawia nastrój. 

Chroniczny stres może przyspieszyć spadek poziomu testosteronu i wywołać wcześniejsze objawy andropauzy. Wysoki poziom kortyzolu, hormonu stresu, negatywnie wpływa na produkcję testosteronu. Dlatego warto zadbać o regularny, niezakłócony sen przez 7-8 godzin na dobę, który jest niezbędny dla regeneracji organizmu i utrzymania hormonalnej równowagi. Znalezienie czasu na hobby i aktywności, które sprawiają przyjemność, również może okazać się pomocne w redukcji stresu i poprawie samopoczucia.

Palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu także mogą przyspieszać proces starzenia i obniżać poziom testosteronu.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne andropauzy polega głównie na uzupełnianiu niedoborów testosteronu oraz łagodzeniu objawów wynikających z jego spadku. 

Terapia zastępcza testosteronem (TRT) jest najczęściej stosowaną metodą leczenia andropauzy u mężczyzn z niskim poziomem tego hormonu. Polega ona na podawaniu testosteronu w celu przywrócenia jego normalnych poziomów w organizmie. Najczęściej stosuje się testosteron w formie domięśniowych zastrzyków, przyjmowanych co kilka tygodni. Istnieją również żele oraz plastry (niedostępne w Polsce) zawierające testosteron, który jest wchłaniany do organizmu przez skórę.

Leczenie andropauzy - oferta Centrum Medycznego iMed24

Andropauza to naturalny etap w życiu każdego mężczyzny, który wiąże się z licznymi zmianami zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi. Choć nie da się jej całkowicie uniknąć, możliwe jest złagodzenie jej objawów dzięki odpowiedniemu stylowi życia oraz dostępnym metodom leczenia. Dbając o swoje zdrowie, mężczyźni mogą przejść przez ten okres w sposób mniej uciążliwy, zachowując dobrą jakość życia.

Regularne wizyty u lekarza i monitorowanie poziomu testosteronu oraz innych kluczowych wskaźników zdrowia, takich jak poziom cukru we krwi, cholesterol, ciśnienie tętnicze, mogą pomóc w wczesnym wykryciu zmian, które mogą prowadzić do andropauzy. Wczesna interwencja i ewentualne leczenie mogą opóźnić pojawienie się objawów.

Centrum Medyczne iMed24 oferuje kompleksowe pakiety badań skierowane do mężczyzn w wieku 50+ i 60+, które mogą pomóc w monitorowaniu stanu zdrowia w okresie andropauzy. Pakiety obejmują konsultacje z lekarzami specjalistami oraz badania laboratoryjne i diagnostyczne, po których pacjent otrzymuje raport końcowy. Dzięki wsparciu ekspertów i kompleksowej diagnostyce mężczyźni mogą skutecznie zadbać o swoje zdrowie i kontrolować objawy andropauzy.