Dzięki programowi masowych szczepień przeciwko nowopojawiającym się odmianom wirusa prowadzonym od lat przez Światową Organizację Zdrowia, w dzisiejszych czasach zachorowania na polio zdarzają się stosunkowo rzadko. Jednak pomimo zażegnania globalnej epidemii wirusa, nadal w niektórych krajach notuje się wysokie współczynniki zachorowań. Warto więc mieć świadomość, czym jest polio, jakie objawy powinny nas zaniepokoić oraz co zrobić w przypadku zakażenia wirusem.
Czym jest polio?
Polio to zakaźna choroba wirusowa przenoszona głównie drogą pokarmową lub kropelkową. Zazwyczaj, tak jak w przypadku innych chorób wirusowych, zarazić możemy się poprzez kontakt z inną zakażoną osobą. Polio inaczej nazywane jest chorobą Heinego-Medina, a także ostrym nagminnym porażeniem dziecięcym (łac. poliomyelitis).
Polio głównie kojarzy się z chorobą wieku dziecięcego, jednak przypadki zachorowań zdarzają się również wśród młodzieży i dorosłych. U większości pacjentów choroba Heinego-Medina przebiega bezobjawowo lub daje objawy podobne do znanej nam grypy, np. osłabienie czy gorączka. Zdecydowanie rzadziej powoduje poważne objawy porażenne (np. paraliż), z którymi większość ludzi utożsamia chorobę.
Polio: historia i występowanie
Naukowcy podejrzewają, że polio towarzyszy ludzkości aż od prehistorii. Wzmianki o tajemniczej chorobie porażennej można znaleźć również w twórczości Hipokratesa i Galena, jednak ciężko zweryfikować je po tak wielu latach. Pierwszy kliniczny opis choroby zawdzięczamy włoskiemu chirurgowi Giovanniemu Battista Monteggii, natomiast przełomowe dla medycyny okazały się opisy i analizy lekarzy Jacoba Heinego i Karla Oskara Medina. To właśnie od ich nazwisk pochodzi znana nazwa choroby.
W Polsce epidemia polio stanowiła poważny problem w latach 50. XX wieku. Tylko w 1958 roku na chorobę Heinego-Medina zachorowało ponad 6 tysięcy osób, z czego niemal 350 stanowiły przypadki śmiertelne. Epidemię zahamował jednak program masowych szczepień przeprowadzony w latach 1959-1960. Korzystano wówczas z doustnej szczepionki OPV opracowanej przez polskiego wirusologa Hilarego Koprowskiego.
W latach 80. XX wieku masowe szczepienia przeciwko polio zaczęły prowadzić również Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), UNICEF i inne organizacje humanitarne. Dzięki ich działalności ostatni przypadek zakażenia dzikim wirusem polio w Europie odnotowano w 1998 roku. Współcześnie Afganistan i Pakistan są jedynymi krajami na świecie, w których można zachorować na poliomyelitis poprzez zakażenie dziką odmianą wirusa.
Polio: objawy i postaci choroby
Objawy polio różnią się w zależności od postaci choroby, jaką wywoła wirus. Aż 95% przypadków to zakażenia bezobjawowe, w przypadku których zazwyczaj organizm jest w stanie sam zwalczyć chorobę. Szacuje się, iż 4-8% przypadków stanowią zakażenia poronne, przy których można zaobserwować wyraźne objawy grypopodobne, tj. gorączka, biegunka, ból gardła, czy problemy z oddychaniem. Najrzadziej natomiast obserwuje się porażenną postać choroby (ok. 1-2%). Równocześnie jest to postać najgroźniejsza dla zdrowia i życia pacjenta. Objawia się ona jednostronnym paraliżem mięśni, najczęściej kończyn dolnych. Choroba może zaatakować jednak także układ oddechowy lub mózg, prowadząc do śmierci pacjenta.
Polio: leczenie i przeciwdziałanie
Niestety do tej pory nie powstał żaden specjalistyczny lek na polio. Lekarze podkreślają, że jedynym sposobem jest tzw. leczenie objawowe. Wśród osób dotkniętych najrzadszą postacią choroby Heinego-Medina cierpiących na paraliż pomocna bywa odpowiednio dobrana rehabilitacja. W ciężkich przypadkach kluczowe może okazać się wspomaganie oddychania. Specjaliści zaznaczają jednak, iż na rynku dostępne są szczepionki przeciw polio i to właśnie w nich upatruje się nadziei, że epidemia poliomyelitis już nie powróci. W przeciwieństwie do niektórych szczepionek, które na ten moment okazują się być mitem, preparaty przeciwko polio są stosowane od lat, skuteczne i całkowicie bezpieczne.
Oferta iMed4: szczepienie przeciw polio dla dzieci i dorosłych
W krakowskiej przychodni iMed24 wśród oferowanych szczepionek znajdziesz całkowicie bezpieczne preparaty chroniące przeciwko wirusowi polio dedykowane zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Dla najmłodszych pacjentów dostępna jest szczepionka 6w1 Infarix Hexa. Chroni ona przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, polio oraz hib. Dorosłych natomiast zachęcamy do przyjęcia szczepionki 4w1 Boostrix Polio, która zapewnia ochronę przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i polio. Szczegółowy wykaz szczepionek wraz z cennikiem dostępny jest na stronie iMed.
Źródła:
- GUS, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2020, s. 388.
- Kuryk Ł., Wieczorek M., Litwińska B., Polio - zagadkowy wirus, [w:] "Postępy mikrobiologii" 2013, t. 52, nr 2, s.143-152.
- Gryglewski R.W., Historia polio, portal: Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (aotm.gov.pl), [data dostępu: 15.11.2021].
- Szczepionka przeciw poliomyelitis, portal: Szczepienia.Info (pzh.gov.pl), [data dostępu: 15.11. 2021].