Czym jest smog?
Smog to wysokie stężenie zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu. Mogą być to zarówno szkodliwe gazy, jak i pyły, czyli ciała stałe, które są zawieszone w powietrzu. Wśród najczęściej występujących, niebezpiecznych substancji zawartych w smogu wyróżniamy: pyły PM 10 i PM 2,5, dwutlenek azotu (NO2 ), dwutlenek siarki (SO2), benzen (C6H6) i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Większość tych substancji negatywnie wpływa na płuca, skórę oraz oczy, powodując zapalenia, podrażnienia, a niekiedy przyczyniając się do rozwoju nowotworów. Niektóre substancje zawarte w smogu są jednak na tyle małe, że mogą przedostawać się do krwioobiegu i wpływać negatywnie na cały organizm, m.in. na układ krążenia.
Dla kogo smog jest szczególnie niebezpieczny?
Smog jest szczególnie niebezpieczny dla osób starszych, dla osób cierpiących na przewlekłe choroby (szczególnie choroby układu oddechowego i/lub układu krążenia), a także dla dzieci i kobiet w ciąży, a w ramach ścisłości dla płodu. W okresie prenatalnym (przed narodzinami) dzieci są szczególnie wrażliwe na wszystkie substancje toksyczne, również te, które dostają się do organizmu matki podczas oddychania zanieczyszczonym powietrzem.
Dlaczego w okresie prenatalnym dzieci są szczególnie narażone na szkodliwy wpływ smogu?
W okresie prenatalnym dzieci są szczególnie narażone na szkodliwy wpływ smogu, przede wszystkim dlatego, że rozwijają się bardzo dynamicznie, a komórki szybko się namnażają, przy jednocześnie ograniczonej zdolności rozwijającego się dziecka do obrony przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. Można by spytać co z barierą naczyniowo-łożyskową, która powinna chronić dziecko przed negatywnymi czynnikami ze środowiska? Niestety, między innymi rakotwórcze związki WWA, a także pyły, szczególnie PM 2,5 bez problemu dostają się z płuc do krwioobiegu matki, a następnie przez pępowinę docierają do dziecka, bezpośrednio wpływając na jego rozwój.
Jaki wpływ na rozwój dziecka ma smog?
Jednym z najwcześniej zauważalnych objawów negatywnego wpływu smogu na rozwój dziecka jest niższa masa urodzeniowa. Poza tym dzieci, które były narażone na smog w życiu prenatalnych mają mniejszą długość ciała i mniejszy obwód główki po urodzeniu. Dzieci, które miały kontakt ze smogiem przed narodzinami, rozwijają się nieco wolniej, co znajduje odzwierciedlenie w uzyskiwaniu niższych wyników w testach inteligencji niż dzieci, których mamy podczas ciąży nie były narażone na smog. Co więcej, dzieci te mają zauważalnie niższą całkowitą objętość płuc, są bardziej narażone na rozwój astmy oskrzelowej, alergii (szczególnie na roztocze domowe, sierść i inne alergie wziewne), a także częściej zmagają się z nawracającymi infekcjami układu oddechowego, zapaleniem krtani, oskrzeli, a nawet płuc.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Polska, niestety, znajduje się w czołówce krajów europejskich pod względem problemu ze smogiem. Chociaż poszczególne miasta wprowadzają rozwiązania mające na celu poprawę jakości powietrze, to istotna zmiana nie zaistnieje, dopóki my sami nie zadbamy o to, aby powietrze w naszej okolicy było czystsze. Możemy zadbać o zdrowie swoje i swoich bliskich stosując kilka prostych zasad.
- Zwróćcie uwagę czym ogrzewacie swój dom i czym domy ogrzewają Wasi sąsiedzi, główna część składowa smogu to efekt palenia np. śmieci w domach, które uwalniają do powietrza substancje toksyczne.
- W miarę możliwości korzystajcie z komunikacji miejskiej, rowerów, umawiajcie się z rodziną i sąsiadami na wzajemne podwożenie się, tak aby możliwie ograniczyć konieczność używania samochodu.
- Gdy stężenie zanieczyszczeń jest wysokie, nie otwierajcie okien.
- Warto zakupić do domu filtr oczyszczający powietrze, szczególnie gdy spodziewacie się dziecka lub już mieszkacie z dziećmi lub osobami starszymi i/lub przewlekle chorymi.
- Wychodząc z domu załóżcie sobie i dzieciom maski przeciwpyłowe, ze specjalnym filtrem. Pamiętajcie podczas wyboru maski, aby sprawdzić czy filtr wyłapuje również drobne pyły jak np. PM 2,5.
- W okresie, kiedy smog jest szczególnie dokuczliwy lepiej zrezygnować ze spacerów, biegania oraz innych aktywności fizycznych na zewnątrz.
- Kiedy zanieczyszczenie powietrza jest wysokie lepiej nie wychodzić z dziećmi z domu na spacer lub plac zabaw.
- Zwracajcie uwagę w przedszkolach i szkołach, aby dzieci nie były wypuszczane na zewnątrz, w dni kiedy poziom smogu jest alarmujący.
Jeśli występują u Was lub Waszych dzieci niepokojące objawy, takie jak przewlekły kaszel, duszność lub częste infekcje układu oddechowego, warto udać się do pulmonologa. Żeby monitorować stan płodu w domu można skorzystać ze zdalnej opieki położniczej.