to podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala zobrazować górny odcinek przewodu pokarmowego i rozpoznać schorzenia przełyku, żołądka oraz dwunastnicy na podstawie oceny wyglądu błony śluzowej, soku żołądkowego (barwa, ilość, ewentualne występowanie domieszki żółci) oraz elastyczności ścian. Gastroskopię wykonuje się metodą endoskopową, przy użyciu giętkiego aparatu (endoskopu), który jest wprowadzany do żołądka przez usta. Pomimo wielu obaw, jakie budzi to badanie wśród pacjentów, jest ono bezbolesne.
Podczas badania możliwe jest pobranie wycinków do badania histopatologicznego (tzw. biopsja endoskopowa), które pozwala na wczesną diagnozę chorób zapalnych, zmian przednowotworowych i nowotworów. Wycinki pobierane są najczęściej z błony śluzowej i płytkiej warstwy błony podśluzowej przy pomocy szczypczyków o różnych rozmiarach (zabieg bezbolesny), a następnie przesyłane do laboratorium do oceny pod mikroskopem.
W trakcie gastroskopii można wykonać test ureazowy na obecność Helicobacter Pylorii – bakterii odpowiedzialnej za występowanie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Ocenę skuteczności wdrożonej terapii przeciwko Helicobacter Pylorii można przeprowadzić, wykonując test oddechowy, który pozwala uniknąć ponownej gastroskopii.
Gastroskopia umożliwia również wykonanie wielu zabiegów terapeutycznych, w tym m.in. usuwanie polipów, usuwanie połkniętego ciała obcego, poszerzanie zwężeń przewodu pokarmowego, hamowanie krwotoków z górnego odcinka przewodu pokarmowego czy profilaktyczne opaskowanie żylaków przełyku. Wskazania do gastroskopii to m.in.:
- trudności w połykaniu,
- ból podczas przełykania,
- częste, nawracające wymioty,
- niedokrwistość,
- uporczywa zgaga,
- przewlekłe zapalenie żołądka,
- krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
- nagła i niewyjaśniona utrata masy ciała,
- ból w okolicy nadbrzusza,
- podejrzenie obecności ciał obcych.
Przebieg gastroskopii
Bezpośrednio przed badaniem pacjent powinien zdjąć okulary i protezy zębowe. Następnie gardło zostaje znieczulone za pomocą aerozolu zawierającego lidokainę, co ogranicza dyskomfort związany z wprowadzaniem aparatu. Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej, na lewym boku, z głową ugiętą w kierunku klatki piersiowej. Endoskop wprowadzany jest przez ustnik trzymany przez pacjenta między zębami podczas badania. W tym czasie należy uważnie słuchać poleceń lekarza, ponieważ może być wymagane przełknięcie umożliwiające wprowadzenie endoskopu do przełyku, bardzo ważne jest również zachowanie spokoju oraz swobodne, miarowe oddychanie.
Podczas gastroskopii może występować delikatne uczucie wzdęcia i odbijania, co jest spowodowane wprowadzeniem do żołądka niewielkiej ilości powietrza. To zupełnie naturalne zjawisko, które ustąpi po zakończeniu badania.
Czas trwania badania jest kwestią zależną od zmiennych uwarunkowań, takich jak ilość i rozległość zmian chorobowych. Standardowo trwa ono kilka minut.
Endoskopowa ultrasonografia - gastroskopia EUS
Wprowadzenie specjalnych endoskopów wyposażonych w głowicę USG, umożliwiło ocenę przewodu pokarmowego i przyległych narządów za pomocą ultradźwięków. Badanie to pozwala na zdecydowanie dokładniejsze zobrazowanie trzustki i dróg żółciowych niż ma to miejsce w tradycyjnym USG przez powłoki brzuszne, przez co stanowi ono świetne uzupełnienie diagnostyki chorób tych narządów.
Gastroskopia EUS pozwala również na ocenę zmian lokalizujących się w obrębie ściany przewodu pokarmowego, a także wykonanie ich precyzyjnej biopsji, dzięki połączeniu narzędzi endoskopowych i obrazu uzyskanego dzięki USG. Gastroskopia EUS umożliwia także przeprowadzenie procedur takich jak: drenaż torbieli trzustki czy neuroliza splotu trzewnego (w celu leczenia bólu przewlekłego spowodowanego zapaleniem lub chorobą nowotworową).
Czy gastroskopia boli?
Gastroskopia jest badaniem bezbolesnym, może jednak wiązać się ze znacznym odczuciem dyskomfortu. U części osób w momencie wprowadzania endoskopu do gardła pojawić się może odruch wymiotny i wrażenie niemożności nabrania oddechu. Odczucie to jest całkowicie naturalne i zanika po chwili, W trakcie badania pacjent nie powinien być spięty, powinien równomiernie oddychać i przełykać ślinę, dlatego przed wprowadzeniem endoskopu gardło znieczula się 10 proc. roztworem lidokainy, leku powszechnie stosowanego do znieczuleń miejscowych w stomatologii czy chirurgii.